Κωπηλάτες σε γαλέρα

 
Κωπηλάτες σε γαλέρα
 
Η αρχή έγινε με κείνους που αρνούνταν να καταταγούν στο στρατό. Ήταν υποχρεωμένοι για ένα διάστημα, να κωπηλατούν στα καράβια, να κάνουν κοινωνικό έργο, αν μπορούμε να το πούμε έτσι. Στη συνέχεια τα πράγματα έγιναν πιο σκληρά. Δούλοι από τις κατακτημένες περιοχές ή κρατούμενοι των φυλακών, αποτελούσαν τα πληρώματα, το τσούρμο ή τα κάτεργα. Δεμένοι με βαριές αλυσίδες, γίνονταν ένα με το καράβι, έδεναν τη ζωή τους μαζί του, γιατί ή πέθαιναν κωπηλατώντας ή πήγαιναν σύψυχα στον πάτο. Το φαινόμενο αυτό αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για βιβλία, σήριαλ, ταινίες αλλά και μαύρες σελίδες στην ιστορία κρατών, όπως η Ισπανία που ακόμη δε μπορεί να αποτινάξει από πάνω της τη ντροπή του Κάδιξ.
Η τελευταία αναφορά στα κάτεργα, με τη μορφή που τα ξέρουμε, στην Ελλάδα τουλάχιστον, καταγράφεται την περίοδο της Χούντας των συνταγματαρχών, όπου είχαν μετατρέψει σε πλωτή φυλακή, σε κάτεργο, το καταδρομικό Έλλη, πλοίο που είχε παροπλιστεί από το βασιλιά Γεώργιο το Β΄, επειδή ήταν υπέρμετρα δαπανηρό.
Ύστερα η λέξη θάφτηκε για χρόνια κάτω από τη σκόνη της λήθης. Την ξαναθυμήθηκα σήμερα, μετά από ένα κείμενο που διάβασα για τον τρόπο εργασίας σε εργοστάσιο της Κίνας. Μιλάμε για το εργοστάσιο της Foxconn, εργοστάσιο το οποίο παράγει και ελληνικά brand. Τη μια μέρα για παράδειγμα, βγάζει τηλεοράσεις με το σήμα TURBO-X και την άλλη με το σήμα της PANASONIC. Σ’ αυτό το εργοστάσιο, που παλαιότερα είχε προστατευτικά κιγκλιδώματα για να μην αυτοκτονούν οι εργάτες, παράγονται σήμερα εκτός των άλλων και τα iPhone 14Pro. Λοιπόν, ένας εργάτης για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια της δεκάωρης βάρδιας του, συνδέει 600 καλώδια, σε 600 θήκες, χρησιμοποιώντας 1200 βίδες. Την άλλη μέρα τον περιμένει η ίδια εργασία. Και την άλλη και την άλλη…. Όλα αυτά σε ένα περιβάλλον δίχως παράθυρα, φορώντας μάσκα προσώπου και αντιστατική ρόμπα. Αν δε, χρειαστεί να μεταβεί στο «ιδιαίτερο», πρέπει να βρει τρόπο να καλύψει το χαμένο χρόνο. Την ίδια ώρα έχει καρφωμένα στη ράχη του τα μάτια του επόπτη, του αρχηγού της γραμμής παραγωγής, ο οποίος παρακολουθεί σε υπολογιστή την …πρόοδο των εργατών και επιπλήττει τους υστερούντες. Με τον καιρό αυτό του γίνεται δευτέρα φύσις, ψάχνοντας να βρει παρατυπίες ακόμη κι εκεί που δεν υπάρχουν.
Κι αν νομίζετε ότι όλα αυτά συνέβαιναν μόνο στο μακρινό παρελθόν ή στη μακρινή Κίνα απατάσθε. Και σήμερα, στην πατρίδα μας, υπάρχουν εταιρίες που μετατρέπουν τους υπαλλήλους τους σε χαφιέδες. Που τους αναγκάζουν να συμπληρώνουν έντυπα παρατηρήσεων ο ένας για τον άλλον. (feedback) Που περιμένουν  όρθιοι με τα χέρια στα … εις στάσην προσοχής ή μάλλον προσευχής τους πελάτες να μπουν. Που απαγορεύεται ακόμη και όταν είναι μόνοι, να καθίσουν ή και να ακουμπήσουν κάπου. Που είναι υποχρεωμένοι, όπου κι αν βρίσκονται, να ευχαριστήσουν χορωδιακά τον πελάτη που φεύγει, αλλιώς μπορεί να έχει feedback, για να γίνουν καλύτεροι, ακόμα καλύτεροι, για να φτάσουν μια μέρα να γίνουνε ρομπότ. Αλυσίδες καταστημάτων που απολύουν με τρόπο τους ταμίες, γιατί δε χτυπούν σε συγκεκριμένο χρόνο, ορισμένη ποσότητα προϊόντων. Με τη δικαιολογία ότι πρέπει να βιντεοσκοπείτε ο χώρος, για να υπάρχει υλικό σε περίπτωση κλοπής, οι υπάλληλοι παρακολουθούνται σε όλη τη βάρδια τους και στοχοποιούνται. 
Οι κωπηλάτες της γαλέρας υπάρχουν και σήμερα. Δε φορούν πια αλυσίδες στα πόδια. Δεν είναι δεμένοι στο σκαρί του καραβιού. Πνίγονται όμως στη θάλασσα της αδηφαγίας των εχόντων και της αδιαφορίας των …ιθυνόντων.

Σ.Π.Παπασηφάκης