Άρατε πύλας
Το χωριό είχε
μείνει για ικανό διάστημα δίχως παπά. Από καιρού εις καιρόν ερχόταν κάποιος από
τα γύρω χωριά να ιερουργήσει, ίσα ίσα για μην αραχνιάσει η εκκλησία και για να
μην αποξενωθούν οι πιστοί από την πίστη τους. Έτσι αισθανθήκαμε ιδιαίτερη χαρά
όταν μας έφεραν τον παπα Ανέστη. Έναν πρώην οικοδόμο ο οποίος αποφάσισε να
γίνει ιερέας. Ήταν αδύνατος, μετρίου αναστήματος, με γλυκύτατη φωνή. Βέβαια η
φωνή του δεν είχε αυτό το δωρικό, το βυζαντινό, αυτή την αγιορείτικη παράδοση
στην ψαλτική, αλλά έφερνε λίγο προς το αμανετζίδικο.
Σε σύντομο χρονικό διάστημα, η εκκλησία άλλαξε όψη. Μέχρι και χαλιά από τοίχο σε τοίχο στρώθηκαν. Εγώ, ως παπαδιαμαντιστής, δεν είμαι θιασώτης του λούσου στην εκκλησία, αλλά αυτό είναι μια άλλη κουβέντα. Πάντως η αλήθεια είναι ότι εργάστηκε με ζήλο στην εκκλησία και κέρδισε με το σπαθί του μια …μόνιμη θέση, ως εν ενεργεία λειτουργός, στο ανατολικό τμήμα της, όπου κείται σήμερα.
Ήτανε της παρέας ο μακαρίτης. Θυμάμαι μία φορά που τον περιμέναμε να έρθει να κατευοδώσει για τελευταία φορά το γερο Ταξιάρχη, ήρθε με ημίωρη καθυστέρηση τρεκλίζοντας ελαφρώς. Τον είχε περιλάβει ο Χαλαστάρας, γνωστός πότης του χωριού και είχαν πιει τα ούζα τους. Σ’ αυτό το χωριό, όπως και σε πολλά άλλα, πρέπει να προσέχεις όταν σου πούνε το τροπάριο: «με ένα πόδι ήρθες;» να την κάνεις με ελαφρά πηδηματάκια, γιατί κινδυνεύεις να γίνεις …σαρανταποδαρούσα!
Το μόνο αρνητικό που θα μπορούσα να του προσάψω, ήταν το ότι ήθελε, πριν να απολύσει το εκκλησίασμα, να μιλήσει για διάφορα θέματα, πράγμα το οποίο δεν ήταν και το δυνατό του σημείο, με αποτέλεσμα να εκτίθεται. Ο παπα Κώστας ο Ντελέκος, ο προηγούμενος παπάς μας, δεν έβγαλε ποτέ ομιλία. Είχε ανεπτυγμένο όσο ουδείς άλλος το γνώθι σαυτόν.
Ο παπα Ανέστης έφερε όμως και πολλούς νεωτερισμούς. Ένας από αυτούς ήταν το περίφημο «άρατε πύλας». Πολλοί θεώρησαν τότε ότι όντως ήταν νεωτερισμός. Αν όμως είχαν εντρυφήσει στο Μωραϊτίδη και είχαν διαβάσει το ομώνυμο διήγημά του, θα ήξεραν ότι ήταν σύνηθες την παλαιά εποχή, να αναπαρίσταται η σκηνή της καθόδου του Σωτήρα στον Άδη.
Τι ακριβώς συνέβαινε. Μετά την περιφορά του επιταφίου και πριν την είσοδό του στο ναό, έκλειναν οι πύλες, οι πόρτες του ναού. Ο εφημέριος, ο παπα Ανέστης εν προκειμένω, πλησίαζε την πύλη, την έκρουε επιτακτικά και φώναζε: «Άρατε πύλας, οι άρχοντες υμών, και επάρθητε πύλαι αιώνιοι και εισελεύσεται ο βασιλεύς της δόξης!» Από μέσα, ο επίτροπος του ναού, ένας σαραντάπηχος άντρας, ο Μάκης, υποκρινόμενος τον Άδη, ρωτούσε με αυθάδεια: «Τις εστίν ούτως ο βασιλεύς της δόξης;» Αυτό επαναλαμβανόταν τρεις φορές. Την Τρίτη φορά, ο ιερέας, σπρώχνοντας με τα χέρια και τα πόδια φώναζε δυνατά: «Κύριος των δυνάμεων, αυτός εστίν ο βασιλεύς της Δόξης!» Και άνοιγε βασιλικά και αυταρχικά τις πύλες για να μπει ο επιτάφιος στο ναό.
Αυτό το σκηνικό είναι μέρος της παράδοσής μας και οφείλουμε να το διαφυλάξουμε. Η θεατρική αναπαράσταση σκηνών της θρησκείας, έχει τις ρίζες της στην αρχαία Ελλάδα αλλά και στην αρχαία Αίγυπτο.
Είχε λοιπόν όρεξη ο παπάς μας. Ήρθε όμως η μοίρα και τον χτύπησε αλύπητα. Ο γιος του που ήταν ψαροντουφεκάς, βούτηξε και δεν ξαναβγήκε. Από τότε η υγεία του τον εγκατέλειψε, σπλαχνικά, αθόρυβα, δίχως καν να το καταλάβει. Μια προσεκτική ματιά όμως, έφτανε να σε πείσει ότι δεν ήταν πια ο ίδιος άνθρωπος. Σε κάθε δουλειά, όταν έρχεται η ώρα, παίρνεις τη σύνταξή σου και εισέρχεσαι στη μονοτονία του συντάξιμου βίου, σούρνοντας τις παντόφλες, όπως το πλοίο την άλυσο. Στην παπαδική δεν είναι το ίδιο. Ψέλνεις μέχρι να σε ψάλουνε. Έτσι οι ιερουργοί φεύγουν από την εκκλησία, μόνο όταν έρθει η ώρα να φύγουνε με το κασόνι.
Εκείνη τη βδομάδα, τη μεγάλη βδομάδα, ο παπα Ανέστης, έκανε αγώνα να τα βγάλει πέρα. Έτσι, στη λειτουργία της Ανάστασης, άρχισε να χάνει τα λόγια του, να λέει άλλα αντί άλλων, όταν τον χτύπησε το εγκεφαλικό. Στο ψαλτήρι, ανάμεσα στους άλλους, ήταν και ο Αναστάσης ο γιατρός, που αμέσως κατάλαβε τι συμβαίνει. Λένε, ότι αρνήθηκε να διακόψει τη λειτουργία και επέμενε να μείνει μέχρι να τελειώσει. Κάτισχνος, λιτός και για πρώτη φορά δωρικός, δίνοντας και μέρος της ψυχής του, μαζί με το Σώμα και το Αίμα του Κυρίου!
Σ.Π.Παπασηφάκης
Σε σύντομο χρονικό διάστημα, η εκκλησία άλλαξε όψη. Μέχρι και χαλιά από τοίχο σε τοίχο στρώθηκαν. Εγώ, ως παπαδιαμαντιστής, δεν είμαι θιασώτης του λούσου στην εκκλησία, αλλά αυτό είναι μια άλλη κουβέντα. Πάντως η αλήθεια είναι ότι εργάστηκε με ζήλο στην εκκλησία και κέρδισε με το σπαθί του μια …μόνιμη θέση, ως εν ενεργεία λειτουργός, στο ανατολικό τμήμα της, όπου κείται σήμερα.
Ήτανε της παρέας ο μακαρίτης. Θυμάμαι μία φορά που τον περιμέναμε να έρθει να κατευοδώσει για τελευταία φορά το γερο Ταξιάρχη, ήρθε με ημίωρη καθυστέρηση τρεκλίζοντας ελαφρώς. Τον είχε περιλάβει ο Χαλαστάρας, γνωστός πότης του χωριού και είχαν πιει τα ούζα τους. Σ’ αυτό το χωριό, όπως και σε πολλά άλλα, πρέπει να προσέχεις όταν σου πούνε το τροπάριο: «με ένα πόδι ήρθες;» να την κάνεις με ελαφρά πηδηματάκια, γιατί κινδυνεύεις να γίνεις …σαρανταποδαρούσα!
Το μόνο αρνητικό που θα μπορούσα να του προσάψω, ήταν το ότι ήθελε, πριν να απολύσει το εκκλησίασμα, να μιλήσει για διάφορα θέματα, πράγμα το οποίο δεν ήταν και το δυνατό του σημείο, με αποτέλεσμα να εκτίθεται. Ο παπα Κώστας ο Ντελέκος, ο προηγούμενος παπάς μας, δεν έβγαλε ποτέ ομιλία. Είχε ανεπτυγμένο όσο ουδείς άλλος το γνώθι σαυτόν.
Ο παπα Ανέστης έφερε όμως και πολλούς νεωτερισμούς. Ένας από αυτούς ήταν το περίφημο «άρατε πύλας». Πολλοί θεώρησαν τότε ότι όντως ήταν νεωτερισμός. Αν όμως είχαν εντρυφήσει στο Μωραϊτίδη και είχαν διαβάσει το ομώνυμο διήγημά του, θα ήξεραν ότι ήταν σύνηθες την παλαιά εποχή, να αναπαρίσταται η σκηνή της καθόδου του Σωτήρα στον Άδη.
Τι ακριβώς συνέβαινε. Μετά την περιφορά του επιταφίου και πριν την είσοδό του στο ναό, έκλειναν οι πύλες, οι πόρτες του ναού. Ο εφημέριος, ο παπα Ανέστης εν προκειμένω, πλησίαζε την πύλη, την έκρουε επιτακτικά και φώναζε: «Άρατε πύλας, οι άρχοντες υμών, και επάρθητε πύλαι αιώνιοι και εισελεύσεται ο βασιλεύς της δόξης!» Από μέσα, ο επίτροπος του ναού, ένας σαραντάπηχος άντρας, ο Μάκης, υποκρινόμενος τον Άδη, ρωτούσε με αυθάδεια: «Τις εστίν ούτως ο βασιλεύς της δόξης;» Αυτό επαναλαμβανόταν τρεις φορές. Την Τρίτη φορά, ο ιερέας, σπρώχνοντας με τα χέρια και τα πόδια φώναζε δυνατά: «Κύριος των δυνάμεων, αυτός εστίν ο βασιλεύς της Δόξης!» Και άνοιγε βασιλικά και αυταρχικά τις πύλες για να μπει ο επιτάφιος στο ναό.
Αυτό το σκηνικό είναι μέρος της παράδοσής μας και οφείλουμε να το διαφυλάξουμε. Η θεατρική αναπαράσταση σκηνών της θρησκείας, έχει τις ρίζες της στην αρχαία Ελλάδα αλλά και στην αρχαία Αίγυπτο.
Είχε λοιπόν όρεξη ο παπάς μας. Ήρθε όμως η μοίρα και τον χτύπησε αλύπητα. Ο γιος του που ήταν ψαροντουφεκάς, βούτηξε και δεν ξαναβγήκε. Από τότε η υγεία του τον εγκατέλειψε, σπλαχνικά, αθόρυβα, δίχως καν να το καταλάβει. Μια προσεκτική ματιά όμως, έφτανε να σε πείσει ότι δεν ήταν πια ο ίδιος άνθρωπος. Σε κάθε δουλειά, όταν έρχεται η ώρα, παίρνεις τη σύνταξή σου και εισέρχεσαι στη μονοτονία του συντάξιμου βίου, σούρνοντας τις παντόφλες, όπως το πλοίο την άλυσο. Στην παπαδική δεν είναι το ίδιο. Ψέλνεις μέχρι να σε ψάλουνε. Έτσι οι ιερουργοί φεύγουν από την εκκλησία, μόνο όταν έρθει η ώρα να φύγουνε με το κασόνι.
Εκείνη τη βδομάδα, τη μεγάλη βδομάδα, ο παπα Ανέστης, έκανε αγώνα να τα βγάλει πέρα. Έτσι, στη λειτουργία της Ανάστασης, άρχισε να χάνει τα λόγια του, να λέει άλλα αντί άλλων, όταν τον χτύπησε το εγκεφαλικό. Στο ψαλτήρι, ανάμεσα στους άλλους, ήταν και ο Αναστάσης ο γιατρός, που αμέσως κατάλαβε τι συμβαίνει. Λένε, ότι αρνήθηκε να διακόψει τη λειτουργία και επέμενε να μείνει μέχρι να τελειώσει. Κάτισχνος, λιτός και για πρώτη φορά δωρικός, δίνοντας και μέρος της ψυχής του, μαζί με το Σώμα και το Αίμα του Κυρίου!
Σ.Π.Παπασηφάκης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου